Een erfenis, en dan?
Aanvaarden van een erfenis, ja of nee?
Wanneer er iemand in je naaste omgeving is overleden, breekt er een verdrietige tijd aan. De uitvaart moet geregeld worden. Verder kan je te horen krijgen dat je erfgenaam bent. Als je erfgenaam bent, kan je kiezen of en hoe je de erfenis aanvaardt. In dit artikel wordt uitgelegd welke mogelijkheden er zijn.
Zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen
Je kunt een erfenis zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen. Elke erfgenaam neemt zijn of haar eigen beslissing.
Zuivere aanvaarding
Wanneer je kiest voor zuivere aanvaarding van de nalatenschap, dan erf je alle bezittingen en schulden, samen met eventuele andere erfgenamen. Deze erfgenamen zijn ook samen verantwoordelijk voor de nalatenschap. Als je de erfenis eenmaal zuiver aanvaardt hebt, kan dit niet teruggedraaid worden. Ook niet als er achteraf schulden blijken te zijn, tenzij hij deze schulden niet kende en ook niet had behoren te kennen.
Pas op voor per ongeluk zuiver aanvaarden
Wanneer je nog niet weet of je zuiver wilt aanvaarden of niet, is het belangrijk te weten dat je je niet als erfgenaam gedraagt. Bijvoorbeeld door:
- spullen van de overledene te verkopen;
- geld op te nemen van de rekening van de overledene;
- een schuldeiser te betalen.
Op het moment dat je door je gedrag een erfenis per ongeluk aanvaardt, aanvaard je de erfenis mét eventuele schulden.
Beneficiaire aanvaarding
Een andere mogelijkheid is het beneficiair aanvaarden van de erfenis. Heb je het vermoeden dat de nalatenschap vooral uit schulden bestaat, en dat die schulden hoger zijn dan het bezit? Dan is het verstandig om de erfenis beneficiair te aanvaarden. Als een van de erfgenamen kiest voor beneficiair aanvaarden, dan wordt de hele nalatenschap volgens bijzondere regels afgewikkeld.
Voordeel: eventuele schulden hoef je niet zelf te betalen
Nadeel: beneficiair aanvaarden is wat meer werk voor de erfgenamen en brengt extra kosten met zich mee. Om beneficiair te aanvaarden moet er namelijk een verklaring worden afgelegd bij de griffie van de rechtbank. Dat kan ook door de betreffende verklaring via de notaris naar de rechtbank te sturen. De rechtbank rekent daar griffierecht voor.
De nalatenschap moet worden vereffend. Dat houdt in dat er een boedelbeschrijving moet komen. De boedelbeschrijving is een opsomming van alle schulden en de bezittingen in de nalatenschap. De notaris kan helpen met het maken van de boedelbeschrijving. Daarna moeten de erfgenamen de schuldeisers benaderen en afbetalen. De rechter kijkt mee met deze vereffening. Het doel van de vereffeningsprocedure is om de belangen van de schuldeisers te waarborgen. Alleen als de nalatenschap positief is of ruimschoots voldoende om de schulden te voldoen, kan hiervan worden afgezien.
Verwerpen van de erfenis
Een erfenis kan je ook verwerpen. Je krijgt dan niets uit de nalatenschap, ook geen fotoalbums of brieven. Je bent niet betrokken bij de afwikkeling van de nalatenschap en je bent ook niet verantwoordelijk voor eventuele schulden.
Er kunnen verschillende redenen zijn om een erfenis te verwerpen, bijvoorbeeld:
- je wilt niets te maken hebben met de nalatenschap
- de erfenis bevat meer schulden dan bezittingen
- je hebt ruzie met de andere erfgenamen
Wanneer je verwerpt, krijgt een ander je erfdeel. Hoe werkt dat:
- er is een testament: je erfdeel gaat naar de andere erfgenamen in het testament (tenzij het testament anders aangeeft)
- er is geen testament: je erfdeel gaat naar de wettelijke erfgenamen na jou, bijvoorbeeld je kinderen (als je die hebt). Ook zij kunnen de erfenis weer verwerpen. (let op: bij minderjarige kinderen is machtiging van de kantonrechter nodig.)
Termijn om te beslissen
Er is geen wettelijke termijn om te beslissen óf je wilt aanvaarden en zo ja: hoe. De meeste erfgenamen beslissen binnen drie maanden na het overlijden. Dan weten ze hoeveel er ongeveer op de bankrekening staat, of er schulden zijn en hoeveel, en of de bezittingen en het vermogen opwegen tegen de schulden. Eventuele schuldeisers kunnen pas na drie maanden hun geld opeisen.
Hoe geef je je keuze door?
Als je een erfenis zuiver aanvaardt, onderteken je een verklaring van aanvaarding bij de notaris. Wil je beneficiair aanvaarden of verwerpen? Dan leg je een schriftelijke verklaring af bij de rechtbank. Dit kan de notaris ook voor je regelen door middel van een volmacht. Voor een verklaring bij de rechtbank betaal je griffierechten.
Minderjarige erfgenaam
Een minderjarige erfgenaam kan alleen beneficiair aanvaarden of verwerpen. Zo kan het kind niet opdraaien voor eventuele schulden. Bij verwerping door minderjarigen is, zoals eerder vermeld in dit artikel, machtiging van de kantonrechter nodig.